Προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία με το εθνικιστικό VMRO-DPMNE να επικρατεί έναντι των πολιτικών του αντιπάλων.
Επικράτηση που προκαλεί ανησυχία για τις επιπτώσεις στις σχέσεις των Σκοπίων με Σόφια και Αθήνα -αν και αναλυτές εκτιμούν ότι δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί η συμφωνία των Πρεσπών- αλλά και ανησυχία για τον προσανατολισμό γενικότερα της Βόρειας Μακεδονίας ο οποίος θα έχει -ανάλογα με το πού θα στραφούν τα Σκόπια- θα έχει επιπτώσεις στην σταθερότητα της περιοχής.
Είναι γνωστό ότι τα Βαλκάνια είναι περιοχή με έντονο ενδιαφέρον για τη Ρωσία και την Κίνα, η οποία ειρήσθω εν παρόδω μόλις προχτές υπέγραψε κολοσσιαίες συμφωνίες με τη Σερβία οι οποίες ενόχλησαν τη Δύση. Είναι γνωστή η προσπάθειά τους να ασκήσουν επιρροή στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελούν οι υβριδικές παρεμβάσεις της Ρωσίας και της Κίνας και οι σχέσεις εξάρτησης και ελέγχου που δημιουργούν με πολιτικές δυνάμεις αλλά και κρατικές δομές σε διάφορες χώρες της περιοχής. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες έχουν κατά καιρούς αναπτύξει και της Μέσης Ανατολής, με έμφαση στον θρησκευτικό άξονα επιρροής.
Από την άλλη έχουμε μια χώρα «κουρασμένη» από την αναμονή για την ευρωπαϊκή της ένταξη (από το 2005) και μια νέα πολιτική ηγεσία που ως αντιπολίτευση έχει αναθεματίσει δυο βασικές συμφωνίες -με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία- που επέβαλαν -ως ποαπαιτούμενο χειροκρότησαν οι Δυτικοί (ΝΑΤΟ και ΕΕ): Συμφωνία των Πρεσπών και η εν εξελίξεει με τη Βουλγαρία (τροποποίηση του Συντάγματος –κατ’ απαίτησιν της Σόφιας, ώστε να κατοχυρωθεί βουλγαρική μειονότητα και να άρει έτσι το βουλγαρικό βέτο της ένταξης στην Ε.Ε.).
Η νεοεκλεγείσα πρόεδρος κατά την προεκλογική της εκστρατεία δήλωνε ότι η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση ‘ταπείνωσε’ τη χώρα με τίμημα την προσέγγιση με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι δεν απορρίπτει κατ’ αρχήν την εν λόγω προσέγγιση, ωστόσο απαιτεί διαφορετικούς όρους.
Για Ευρωπαίους και Αμερικανούς η Βόρεια Μακεδονία αποτελεί κράτος-κλειδί στον βαλκανικό χάρτη και οι συμφωνίες το θεμέλιο στη στατικότητα ολόκληρου του οικοδομήματος. Ενδεχόμενες αναταράξεις στις σχέσεις με τις όμορες χώρες μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες παρενέργειες τόσο για τη χώρα όσο και για την ευρύτερη περιοχή. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει διαμηνύσει δημοσίως και σε αυστηρούς τόνους ότι τα συμφωνημένα με την Αθήνα και τη Σόφια δεν τίθενται υπό συζήτηση.
Έχει ληφθεί το μήνυμα; Η προεκλογική περίοδος και οι πρώτες δηλώσεις δεν αφήνουν περιθώρια ανακούφισης. Τόσο η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα όσο και ο Κρίστιαν Μίτσκοσκι, πρόεδρος του VMRO και, εκτός απροόπτου, νέος πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, έχουν επανειλημμένως απειλήσει ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσουν τη συμφωνία των Πρεσπών και θα αρνούνται να χρησιμοποιούν τον γεωγραφικό προσδιορισμό.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της νεοεκλεχθείσας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, την προηγούμενη βδομάδα: «Οταν λέω πως δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσω τον όρο “Βόρεια”, δεν εννοώ ότι θα τον αφαιρέσω από τις πινακίδες μπροστά από τα κτίρια στα οποία στεγάζονται θεσμικά όργανα ή από πινακίδες σε διεθνή συνέδρια ή σε διμερείς συναντήσεις κ.λπ. Μακριά από τέτοια πράγματα (…) Εγώ θα τον σεβαστώ, αλλά δεν θα χρησιμοποιώ τον όρο “Βόρεια”».
Η ίδια αντιτίθεται στις παραχωρήσεις της χώρας της στη γειτονική Βουλγαρία σε ό,τι αφορά την αναγνώριση των συνταγματικών δικαιωμάτων της μικρής βουλγαρικής μειονότητας που βρίσκεται στη Βόρεια Μακεδονία ως αντάλλαγμα για την είσοδο της χώρας στην ΕΕ.
Αυτή η προσέγγιση στις συμφωνίες με Ελλάδα και Βουλγαρία οι οποίες είναι ψηλά στην ατζέντα των εθνικιστών γειτόνων, καθιστά τα Σκόπια «ευάλωτα» σε προσπάθειες διείσδυσης. Μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία είχε επιχειρήσει παρέμβαση για αποτροπή της υπογραφής της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Τέλος, και από μόνο του η άνοδος του εθνικισμού σε χώρες των Βαλκανίων είναι πηγή κινδύνων σε μια περιοχή που πολλά μέτωπα είναι ανοιχτά και αρκετές εστίες να σιγοκαίνε...